Zona
Zona nedir ? ( Gece Yanığı )
Herpes zoster
olarak da bilinen zona, bir sinirin çevresindeki derinin
enfeksiyonudur. Suçiçeğine de neden olan zoster virüsünden kaynaklanır.
Zona veya gece yanığı, deri üzerinde bölgesel veya yama şeklinde kabaran, kırmızı ve ağrılı bir döküntüdür. Göğüs, boyun, karın, yüz veya kulak kanalı ve merkezi sinir sistemini tutabilir.
Her dört kişiden birinin yaşamları boyunca en az bir zona atağı geçireceği tahmin edilmektedir.
Zona neden olur?
Zona, su çiçeği hastalığından sorumlu bir virüs olan suçiçeği virüsünün yeniden etkinleştirilmesinden kaynaklanır. Virüs, bir kişi su çiçeği kaptıktan sonra sinir hücrelerinde uykuda inaktif olarak kalabilir.
Stres, çeşitli hastalıklar, bağışıklık sisteminin baskılanması, ileri yaş, travma, radyoterapi ve suçiçeği veya herpes zosterli başka bir kişiyle temas yoluyla yeniden etkinleşebilir.
Zona döküntüsü neye benziyor?
Zona hastalığından muzdarip bir kişi, etkilenen ciltte yanma ağrısı, batma, kaşıntı veya his kaybı yaşayabilir. Kişinin ateşi olabilir ve kendini iyi hissetmeyebilir.
Bu belirtiler deride kızarıklık ve ardından
kabarcıklardan oluşan döküntünün ortaya çıkmasından önce
gelebilir. Döküntü, göğüs, boyun, karın veya yüzdeki dermatomları (o
bölgeye giden sinir bölümleri) içeren tek taraflı bant benzeri bir
döküntüdür. Özellikle bu döküntülerin veya kızarıklarının ağrılı olması ile diğer deri hastalıklardan ayrılır.
Genellikle orta hatta durur, ancak bazen birden fazla dermatomu içerebilir veya iki taraflı olabilir. Akut süreç 3 haftalık bir süre içinde yerleşir. Ardından kabuklanma ve iyileşme ve bazen de yara izi kalır.
Bazı durumlarda ağız boşluğu ve kulak kanalı etkilenebilir.
Zona ile ne gibi sorunlar ortaya çıkabilir?
- Post herpetik nevralji, akut döküntü iyileştikten sonra ortaya çıkan zonadan etkilenen bölgede devam eden ağrıdır. Bu, aylarca veya yıllarca devam edebilir. Tarif edilen ağrı, sürekli veya aralıklı bir yanma hissi olabilir ve dokunma hissinde bir değişiklik, yani uyuşukluk veya artan hassasiyet olabilir. Kalıcı bir kaşıntı da olabilir.
- Oftalmik siniri içeren ağrılı göz enfeksiyonlarından kaynaklanan görme bozukluğu. Bu, korneada skar ve ülserasyona, görme keskinliğinde bozulmaya ve sekonder glokoma neden olabilir.
- Kranial sinirlerin etkilenmesine bağlı olarak, kulak ve kulak kanalına etki eden sinirlerin etkilenmesinden kaynaklanan işitme kaybı. Bu duruma Ramsay Hunt sendromu denir ve kulak ağrısı, işitme kaybı, baş dönmesi, kulak çınlaması ve kulak çevresinde kızarıklık ile sonuçlanır.
- Yüz felcine neden olan fasiyal sinir tutulumu.
Diğer nadir komplikasyonlar şunlardır:
- Bakteriyel enfeksiyondan kaynaklı yara izi
- inflamatuar hipopigmentasyon sonrası (pigmentasyon kaybı)
- Akciğerler, karaciğer, beyin ve omurilik gibi vücudun diğer organlarının tutulumu
Gebeliğin erken dönemindeki zona, geçmişte suçiçeğine (su çiçeği) karşı bağışıklık nedeniyle fetüsü etkileme olasılığı düşüktür. Hamilelikte zona oluşursa derhal tıbbi yardım almalısınız.
Tedavi
Zona tedavisinde antiviral ilaçlar (asiklovir, valasiklovir, famsiklovir gibi) kullanılır. Hastalığın süresini ve etkinliğini azaltmak için ilaçların döküntüler ortaya çıktıktan hemen sonra kullanılması tedavi açısından çok önemlidir. Deri döküntülerinde oluşan ağrı için, ağrı kesici haplar veya kremler kullanılabilir.
Zona hastalığında tedavinin etkinliği veya kişinin yaşı gibi nedenler ile postherpetik nevralji genellikle zona komplikasyonu olarak ortaya çıkar ve vücudun herhangi bir yerinde görülebilir.
