Sjögren Sendromu

Sjögren Sendromu nedir?

Sjögren Sendromu bağışıklık sisteminin neden olduğu bir hastalık olup, genellikle kuru göz ve ağız kuruluğu gibi belirtiler ile giden bir hastalıktır. Salgı bezleri etkilendiği için göz yaşı veya tükürük bezlerinin salgılarında belirgin olarak azalma yaşanır.

Sjogren sendromu, otoimmün bir durumdur. Bağışıklık sisteminin aşırı tepkisi sonucunda oluşur. 

Normal şartlarda bağışıklık sistemi, yabancı cisimleri (bakteri ve virüsler gibi) tespit etmek ve onlara saldırmak üzere tasarlanmıştır. Ancak Sjögren sendromunda bağışıklık sisteminiz, normal hücreleri yabancı bir cisim olarak görür.

Bu nedenle gözyaşı ve tükürük üreten bezlere saldırır. Bu bezlerin düzgün çalışmasını engeller. Ağızda, gözlerde veya diğer dokularda kuruluğa neden olur. 

Genellikle 40 yaşından sonra bayanlarda görülen hastalık, yavaş ilerleyebilir. Bu nedenle kuru göz ve ağız kuruluğu gibi tipik belirtilerin ortaya çıkması yıllar alabilir. Ancak bazı kişilerde hastalık çok hızlı ilerleyebilir. Hastalık belirtileri şiddetli veya hafif seyredebilir. Hastalığın seyri tahmin edilemez.

Nedeni Nedir?

Sjögren sendromuna neyin sebep olduğu bilinmemektedir. Genetik nedenler, bakteri veya virüs gibi bir dış nedenler hastalığı tetikleyebilir. Ayrıca romatoid artrit, skleroderma ve lupus gibi rahatsızlıkları olan insanları etkileme olasılığı daha yüksektir.

Belirtileri Nedir?

Sjögren sendromunun belirtileri şu şekilde görülebilir:

• Kuru gözler (gözde tahriş, yanma veya kaşıntı)
• Ağız kuruluğu (çiğneme veya yutma güçlüğü).

Diğer belirtiler:

• Yüzünüzün, boynunuzun, koltuk altlarınızın ve kasıklarınızın etrafındaki lenf bezlerin şişmesi ve hassasiyeti
• Yorgunluk
• Cilt kuruluğu, kızarıklığı
• Eklem ağrıları ve genel vücut ağrısı
• Burun, kulak ve boğaz kuruluğu
• Vajinal kuruluk
• Diş çürükleri sürekli artan oranda
• Ağızda sık pamukçuk enfeksiyonları
• Görme sorunları.

Sjögren Teşhis

Özellikle 3 aydan uzun süredir devam eden kuru göz ve ağız kuruluğu gibi belirtileriniz mevcut ise doktorunuz sjögren sendromundan şüphelenir. Ancak bir çok hastalık buna benzer belirtileri gösterdiği için teşhisi doğrulamak için bir kaç test önerilebilir.

• Göz muayenesi
• Schirmer testi, gözlerinizin gözyaşı üretme kabiliyetinin normal olup olmadığını değerlendirmek için uygulanan bir test
• Laboratuvar testleri, iltihaplanma olup olmadığını gösterebilir ve Sjögren sendromlu kişilerde bulunan ana oto-antikorların (vücuttaki dokulara saldıran bağışıklık sistemi tarafından yapılan antikorlar) varlığını doğrulayabilir.

Tükürük üretimi ve akışının test edilmesi veya bazı durumlarda tanıyı kesin olarak koymak için tükürük bezinin biyopsisi gerekli olabilir. Doktorunuz devam eden tedavi için sizi bir romatoloğa veya immünologa sevk edebilir. Ayrıca ek testler ve tedavi için sizi bir göz doktoruna sevk edebilirler.

Sjögren sendromu için tedaviler

Sjögren sendromunun kesin tedavisi yoktur, ancak hastalığın belirtilerini hafifletmeye yardımcı olacak tedaviler mevcuttur. Doktorunuz gösterdiğiniz belirtilere göre tedavi önerip komplikasyonları önlemeye çalışacaktır.

Kişisel Bakım Önerileri

Kuru gözleri ve ağız kuruluğunu daha da kötüleştiren faktörlerden kaçınmak önemlidir.

• Kuru ortamlardan kaçının (klima ve ısıtıcılar havayı kurutabilir).
• Genellikle reçetesiz satılan soğuk algınlığı ve öksürük ilaçlarında bulunan antihistaminik ve antikolinerjik ilaçlar da dahil olmak üzere bazı ilaçlardan kaçının .
• Ağız kuruluğu belirtilerini daha fazla kötüleştirebilecek alkol ( alkol içeren gargaralar dahil), kafein , sigara içmekten kaçının .

Ağız ve göz kuruluğunu gidermeye yardımcı olabilecek kişisel bakım önlemleri :

• Havayı nemli tutmak için bir nemlendirici kullanmak .
• Sık su içmek ve şekersiz içecekler , şekersiz sakız çiğnemek gibi ağız kuruluğuna yardımcı olabilecek gıdalar veya içecekler.
• Gözlük takmak .
• Okurken, kuru göz belirtilerini önlemeye yardımcı olmak için düzenli aralar verin .

Kuru gözler için tedaviler

Çeşitli göz damlaları kuru gözlere yardımcı olabilir. Bunların ne sıklıkta kullanılması gerektiği, göz kuruluğun ciddiyetine bağlıdır. Gözyaşı kanallarını uyarmak veya iltihabı azaltmak için reçeteli ilaçlar ve göz damlaları önerilebilir.

Küçük bir cerrahi işlem bazen belirtilerin giderilmesinde tavsiye edilir. Gözyaşı kanallarını tıkamak için yapılan cerrahi işlemler (punktum oklüzyonu). Genellikle yalnızca diğer tedaviler etkili olmadığında düşünülür.

Göz hastalıkları uzmanı tarafından düzenli göz muayeneleri, kuru gözlerle ilişkili kornea hasarını kontrol etmek için önemlidir.

Ağız kuruluğu için tedaviler

Yapay tükürük spreyleri, özellikle uçaklar gibi kuru ortamlarda faydalı olabilir. Şekersiz tatlılar veya pastiller tükürüğün uyarılmasına yardımcı olabilir. Fazla tükürük üretmeyen kişiler de ağız jelleri faydalı olabilir.

Yetersiz tükürük olduğu için Sjögren sendromu olan kişiler diş problemlerine daha yatkındır. Diş hastalıklarından özellikle yemeklerden sonra ağzınızı düzenli olarak çalkalayarak ve şeker içeren içecek ve atıştırmalıklardan kaçınarak korunabilir. 3 ile 6 ayda bir diş muayenesi önerilir.

Sjögren sendromlu kişilerde oral pamukçuk gelişme riski yüksektir. Bunun belirtileri arasında ağız veya dil yaraları, baharatlı yiyeceklere karşı tahammülsüzlük veya ağız köşelerinde yaralar yer alır. Bu durum teşhis edildiğinde, reçeteyle satılan ilaçlarla tedavi edilebilir.

Diğer tedaviler

Kuru cilt normal nemlendiricilerle tedavi edilebilir, vajinal kuruluk ise vajinal kayganlaştırıcılar ve nemlendiriciler ile giderilebilir ve tuzlu burun spreyi kuru bir buruna yardımcı olabilir.

Kas ve eklem ağrılarını hafifletmek için parasetamol gibi basit ağrı kesiciler alınabilir. Daha şiddetli ağrı için reçeteli ilaçlar önerilebilir.