Kolelitiazis

Kolelitiazis nedir ? ( Safra Taşı )

Kolelitiazis, safra kesesi içerisinde safra taşı bulunduğunda ortaya çıkan hastalıktır. Safra kesesi taşları, safra kesesinde oluşan kolesterolden yapılmış küçük taşlardır. Safra kesesi, karaciğerin altında bulunan küçük bir organdır. Safra adı verilen bir sindirim sıvısını ince bağırsağa bırakarak sindirime yardımcı olur.

Safra taşlarının belirtileri nelerdir?

Safra taşının insanlarda görülme sıklığı çok fazla olsada çoğu zaman insanlarda bir belirtiye neden olmaz. Ancak bazı kişilerde aşağıdaki gibi safrataşı belirtileri görülebilir:

• Karın, sırt veya sağ omuzda ani şiddetli ağrı
• Cilt veya gözlerin sararması (safra kanalında ki tıkanmaya bağlı olarak)
• Ateş
• Kusma veya mide bulantısı
• Aşırı terlemek
• Mide şişkinliği
• Gaitada renk değişikliği

Ateşiniz veya ağrınız varsa birkaç saat sürerse geçmezse veya normal şekilde yemenizi ve içmenizi engellerse acil tıbbi yardım alın.

Safra taşları neden olur?

Safra taşlarının neden oluştuğu tam olarak anlaşılamamıştır. Bununla birlikte bazı faktörlerin safra taşı oluşumuna etkisi olduğu düşülmektedir. Bu nedenler:

• Yaş artıkça,
• Hamilelik
• Doğum kontrol hapı kullanmak
• Hızlı kilo alıp vermek
• Fazla kilolu ve hareketsiz olmak,
• Şeker hastası olmak
• Yakın akrabanızda safra taşı olması da sizi daha fazla risk altına sokar.

Safra taşları nasıl teşhis edilir?

Doktorunuz safra taşından şüphelendiğinde çeşitli kan testleri istemektedir. Ancak Safra taşlarını tespit etmek için en yaygın görüntüleme testi karın ultrasonudur.

Diğer görüntüleme testleri:

• Bilgisayarlı tomografi (BT) taraması
• Manyetik rezonans görüntüleme (MRI)
• Hepatobiliyer Sintigrafi, nükleer tıp alanı kullanılarak safra kesesinin fonksiyonu değerlenderilebilir
• ERCP, ağızdan girilerek özelleştirilmiş endoskopi ile safra kanalına ulaşılır. Hem tanı hem tedavi amacı ile kullanılabilir.

Safra taşları nasıl tedavi edilir?

Safra taşı olan çoğu kişi için herhangi bir tedavi gerektirmez. Çoğu kişi genellikle rutin bir sağlık taraması sırasında safra taşı olduğunu öğrenir. Ancak bazı kişilerde geçmeyen karın ağrıları ve safra taşına bağlı çeşitli komplikasyonlar gelişebilir. Bu kişilerin tedaviye ihtiyacı olabilir.

Diyet Değişikliği

Bazı kişiler için, safra taşı belirtileri, tükettikleri yağlı gıda ve süt ürünleri miktarını sınırlayarak hastalığın belirtilerini tamamen ortadan kaldırabilir. Safra taşlarınız varsa bol meyve ve sebze yemeli, bol sıvı tüketmeli ve fazla kilolarınız varsa kademeli olarak kilo vermeyi düşünmelisiniz.

Ameliyat

Safra taşlarının en yaygın tedavisi cerrahidir . Cerrahlar safra kesesinin tamamını ( kolesistektomi ) çıkarabilir. Safra taşlarını tedavi etmenin en yaygın yöntemi kolesistektomidir. 

Yiyecekleri sindirme yeteneğinizi etkilemez. Safra keseniz olmadan sağlıklı bir hayat yaşayabilirsiniz. Bu durum sadece ameliyattan sonra safranın doğrudan karaciğerden ince bağırsağa aktığı anlamına gelir.

En yaygın ameliyat türü laparoskopik kolesistektomidir. Cerrah karında birkaç küçük kesi açar, küçük boyda video kamera ve aletler yerleştirilerek, safra kesesini çıkararır.

Safra keseniz iltihaplanmışsa , cerrahi olarak büyük bir kesim gerektirdiğinden açık ameliyata ihtiyacınız olabilir . Laparaskopi ameliyatı çoğu hasta için daha daha iyi bir seçimdir. İyileşme hızı açık ameliyata göre çok daha hızlıdır.

Safra taşı komplikasyonları

Safra Taşlarından biri safra boynu veya safra kanalını geçici tıkması ile biliyer kolik adı verilen şiddetli bir ağrıya neden olabilir. Bu, birkaç dakikadan birkaç saate kadar sürebilir ve şiddetli bir kusmanıza neden olabilir.

Safra taşları ayrıca kolesistit olarak bilinen safra kesesinin kalınlaşmasına veya iltihaplanmasına neden olabilir. Bu ağrıya ve sıklıkla ateşe neden olur. 

Kolesistit ciddi bir durumdur ve hastanede tedavi edilmesi gerekir. Kolesistit tedavi edilmezse, yaşamı tehdit eden bir durum olan safra kesesi yırtılmasına ( perforasyon ) neden olabilir .

Bazen safra taşları tıkanmalara neden olur. Sarılığa (cildin sararması), enfeksiyona veya pankreatite (pankreas iltihabı) yol açabilir . Bunların hepsi hastanede tedavi edilmesi gereken ciddi durumlardır.