Multipl Skleroz

Multipl Skleroz (MS) nedir?

Multipl skleroz (MS), vücudunuzun bağışıklık sisteminin, merkezi sinir sisteminizin (beyin, omurilik ve optik sinirler) sinirlerini çevreleyen miyelin kılıfına saldırırmasıyla giden otoimmun bir hastalıktır. Myelin kılıfınının otoimmun süreçler sonunda hasarlanmasına demiyelinazasyon denir.

Normal şartlarda miyelin kılıfı, sinir liflerinizi korur ve uyarıları (mesajları) hızlı ve etkili bir şekilde iletilmesini sağlar.  Demiyelinizasyon süreci, sinirlerinizin beyniniz ve vücudunuzun diğer bölümleri arasında mesaj iletme yeteneğini etkiler. 

Demiyelinizasyon, merkezi sinir sisteminin herhangi bir yerinde meydana gelebilir. Bu nedenle, her Multipl skleroz (MS) hastasında çok farklı belirtiler çıkar. Multipl skleroz hastaları birbirinden çok farklı belirtiler yaşayabilir. Ayrıca yaşamlarının çeşitli aşamalarında ms hastalığında farklı şekillerde etkilenebilirler.  

Multipl skleroz Türleri

Multipl skleroz farklı klnik şekillerde ilerleyebilir. Farklı Multipl skleroz klinik türleri: 

• Ataklar ile seyreden (RRMS): MS atakları ile başlayan tam veya tama yakın şekilde düzelmelerin olduğu ve ms atakların kötüleşmediği ilerleme olmadığı tiptir. MS hastalırının yaklaşık %85 başlangıç döneminde bu teşhisi alır.
• Sekonder Progresif (SPMS): Bu tip MS, ilk Ataklar ile seyreden fazın ardından hastalığın ilerlediği ve sürekli olarak kötüleştiği ilerlerler hale geldiğinde teşhis olarak düşünülür. Ataklar ile seyreden MS hastalığının ne zaman Sekonder Progresif hale geleceğini gösteren bir test yoktur.
• Primer Progresif (PPMS) : MS hastalırının, teşhis olduktan sonra sürekli kötüleşen bir seyir izlediğinde teşhis edilir. Genellikle iyileşme dönemleri veya akut ataklar olmaksızın hastalık sürekli olarak ilerler. MS'li kişilerin yüzde 10 ile 15'i Primer progresif tanısı alır. 

MS Belirtileri ?

Multipl skleroz belirtileri, Sinir sisteminin hangi kısmının etkilendiğine ve ne dereceye kadar etkilendiğine bağlı olarak değişken ve tahmin edilemezdir. 

Yaygın görülen belirtiler :

• Motor kontrol : Yürüme, denge veya koordinasyon ile ilgili zorluklar, kas spazmları veya titreme, kas güçsüzlüğü, konuşmada yavaşlama, yutma güçlüğü, nefes darlığı, kalp ritm problemleri ve baş dönmesi
• Yorgunluk : Genellikle fiziksel, duygusal ve zihinsel yeteneklerinizi etkileyebilecek şekilde aşırı yorgunluk
• Diğer nörolojik Belirtileri : Görsel bozukluklar (bulanık veya çift görme veya derinlik algısında değişiklikler, kısmi veya tam görme kaybı gibi), vücutta karıncalanma veya uyuşma gibi değişmiş hisler, nörolojik ağrı, sıcağa veya soğuğa duyarlılık
• Mesane ve bağırsak disfonksiyonu : Sık idrara çıkma , gece sık idrara çıkma, kabızlık, ishal 
• Nöropsikolojik semptomlar - Hafıza veya konsantrasyon bozuklukları, anksiyete, depresyon ve uyku problemleri

MS Nedenleri Nedir ?

Multipl sklerozun tek bir nedeni yoktur, ancak çalışmalar genetik, çevre ve yaşam tarzı faktörleri arasında ki etkileşimin neden olduğunu düşünmektedir.

• Genetik : MS'te birkaç genin rol oynadığına inanılıyor. Ancak sadece bu genlerin çevresel faktörler ile etkileşimi sonucu hastalığı ortaya çıkardığı düşünülmektedir.
• Enfeksiyon : Epstein-Barr virüsü de dahil olmak üzere MS ile çeşitli virüsler ilişkilendirilmiştir. 
• D vitamini : Çok sayıda çalışma da D vitamini seviyeleri ile Multipl skleroz arasında bir ilişki olduğunu göstermiştir. Düşük D vitamini seviyeleri MS geliştirme riskini artırabilir.
• Sigara içmek : Sigara içmek ve sigara dumanına maruz kalma, MS gelişim riskini önemli ölçüde artırır.

Multipl skleroz nasıl teşhis edilir?

Multipl sklerozu teşhis etmek için, merkezi sinir sistemindeki lezyonları tespit etmek için MR , refleksleri ve tepkileri kontrol etmek için bir nörolojik muayene, kan testleri, lomber ponksiyon ve sinir aktivitesini ölçmek için Emg gibi bir çok test gerekebilir.

MS hastalığına kesin tanı koymak için bir test olmadığından dolayı bazı kişilere MS tanısı koymak çok uzun zaman alabilir. 

Multipl skleroz nasıl tedavi edilir?

İlaç kullanımı Multipl sklerozun ilerlemesini geciktirebilir ve tekrarlama riskini azaltabilir. Ayrıca hastalığın gösterdiği belirtileri kontrol etmek için ilaçlarda kullanılabilir. Kullanılabileceğiniz ilaç kombinasyonları MS tipine bağlıdır. Doktorunuz tarafından size en iyi tedavi seçeneği size sunulacaktır.

Hastalık modifiye edici tedaviler, bağışıklık sistemini hedef alarak çalışır. Miyelin kılıflarının daha az hasar görmesini sağlayarak Multipl skleroz ataklarının sıklığını ve şiddetini yavaşlatırlar. Bu şekilde üretilen ilaçların kullanımına immünoterapi denir. Bununla birlikte, bu tedaviler mevcut gösterdiğiniz belirtileri tersine çeviremez ve önemli yan etkileri olabilir.

Steroidler, bağışıklık sistemini baskılayarak bir miyelin kılıfının hasarlama şiddetini azaltabilir.

Multipl skleroz belirtilerini kontrol altına almak

Kas spazmlarını, ağrıyı, idrar kaçırma sorunlarını, yorgunluğu, depresyonu ve diğer belirtileri hafifletecek ilaçlar mevcuttur. Düzenli egzersiz, fizyoterapi ve mesleki terapi de belirtilerin azaltılmasına ve mümkün olduğunca aktif olmanıza yardımcı olabilir.

Yağ oranı düşük ve lif oranı yüksek dengeli bir diyet yardımcı olabilir. Düzenli egzersiz ile kaslar güçlendirilebilir, kalp sağlığını iyileştirebilir ve ruh haliniz üzerinde iyi yönde etki edebilir.

---