Tik Hareket Bozukluğu

Tik Hareket Bozukluğu nedir ?

Psikolojik nedenler ile veya çok nadir olarak beynin belli bölgelerinde sistemik ya da kimyasal bozukluk sonucunda gerçekleşen tik hareket bozuklukluğu, genellikle çocuk yaşlarda ortaya çıkmaktadır.

Basit tipte öksürük, göz kırpıştırma, anlamsız bir kelimeyi tekrar etme , yutkunma gibi hareketler tekrarlı bir şekilde yapılır. Karmaşık tipte ise beden hareketleri tekrarlı bir şekilde yapılır.

Çevresel faktörler hastalık gelişiminde oldukça önemli olup işlevselliği önemli ölçüde düşürmektedir. Psikolojik problemlerin kontrol altına alınması çocuk ve erişkin de meydana gelen tik hareket bozukluğu hastalığında oldukça önemli bir adımdır.

Çocuk ve yetişkinlerin sosyal yaşamında olumsuz etkilere yol açan faktörlerin kontrol altına alınması psikoterapi eşliğinde kolaylaşmaktadır.

Genetik etmenlerin hastalık başlangıcı ve ilerlemesinde önemli bir yeri olduğunun ortaya çıkmasıyla uzmanlar, çocukluk yaşta önlem alabilmek için birtakım çalışmalar başlattı. Öncelikli olarak gelişim aşamasındaki çocuklarda görülen stres faktörlerinin ortadan kalkması tik hareket bozukluğu yaşanmasını önemli ölçüde engelleyecektir.

Dört farklı Tik bozukluğu türü vardır :

Tourette Bozukluğu, Kalıcı Motor (hareket) veya Vokal (ses) Tik Bozukluğu, Geçici Tik Bozukluğu ve başka Türlü Adlandırılamayan Tik Bozukluğu. Tourette, İnatçı veya Geçici teşhisi konulabilmesi için genç bir kişinin 18 yaşından önce tik yaşamaya başlaması gerekir.

Ayrıca tiklerin başka bir hastalık ile açıklanamaması gerekir. Bu üç tik bozukluğunun teşhisi, ortaya çıkan tik türlerine ve tiklerin mevcut olduğu sürenin uzunluğuna da bağlıdır.

• Tourette hastalığı (sendromu): Çoklu motor tikler ve bir yıldan uzun süredir devam eden bir veya daha fazla ses tikleri.
• Kalıcı motor veya vokal tik bozukluğu: Tiklerin başlangıcından bu yana bir yıldan uzun süredir devam eden tek veya çoklu motor veya ses tikleri.
• Geçici tik bozukluğu: Bir yıldan daha az süredir mevcut olan tek veya çoklu motor veya vokal tikler . Haftalar veya aylarca sürebilir.

Bu teşhisler zamansal açısal olduğundan, çocuklara başlangıçta Geçici tik bozukluğu teşhisi konabilir. Daha sonra ki dönemlerde tikleri en az bir yıl devam ederse Kalıcı  motor veya vokal tik bozukluğu veya Tourette bozukluğu teşhisi konabilir. 

Benzer şekilde, kalıcı motor veya vokal tik bozukluğu olan çocuklar, hem motor hem de vokal tikler geliştirirlerse daha sonra Tourette bozukluğu tanısı alabilir.

Tik Hareket Bozukluğu Nedenleri ?

Tik bozuklukları yaygın olarak görülür. Gençlerin % 20'ye kadarı çocukluklarının bir döneminde tikler geliştirebilir. Tikler, çocuklarda yetişkinlerden daha yaygındır. Tourette sendromu her 1000 çocuktan yaklaşık 6'sını etkiler. Her iki cinsiyette de tik bozukluğu yaşanabilirken, erkeklerin tik bozukluğu olma olasılığı 3 ila 4 kat daha fazladır.

Geçici tik bozukluğunun çevresel faktörler ile tetiklendiği düşünülmektedir. Tourette hastalığı gibi durumlarda genetik faktörlerin rol aldığı düşünülmektedir. Beyin hücrelerin iletişiminde görev alan nörotransmiterler dopamin ve serotoninin tourette sendromunda ortaya çıkmasında rol aldığı düşünülmektedir.

Tik Hareket Bozukluğu Belirtileri ?

Basit Motor Tikler: Hızlı ve anlamsız, örnekler :

• Tekrar eden Göz kırpma
• Yüz buruşturma
• Baş Sallama

Karmaşık Motor Tikler: Yavaş, bir amacı olduğu düşünülebilir, örnekler :

• El çırpma
• Komik ifadeler yapma
• Kolu ısırma

Basit Vokal Tikler: Anlamsız sesler, örnekler :

• Çığlık atma
• Islık
• Heceleme sesleri

Karmaşık Vokal Tikler: Sözcükler kullanılır, örnekler :

• Küfür kullanmak
• Kelimelerin tekrar edilmesi
• Bir cümleyi tekrar tekrar kullanmak.